„Ślady przeszłości – uczniowie adoptują zabytki”
Już po raz siódmy Centrum Edukacji Obywatelskiej zorganizowało Ogólnopolską Prezentację Projektów pt. „Ślady przeszłości – uczniowie adoptują zabytki” oraz „Literacki atlas Polski”. Młodzi poszukiwacze historii i miłośnicy literatury spotkali się w gronie rówieśników i ekspertów, aby podzielić się swoimi odkryciami. Opowiadali o zabytkach, ludziach, miejscach i niezwykłych historiach związanych z ich regionem i okolicą. Wśród nich znaleźli się także uczniowie Szkoły Podstawowej w Radawnicy.
A wszystko to miało miejsce w Pałacu Kultury i Nauki w Warszawie. I my, uczniowie Szkoły Podstawowej im. Jana Brzechwy w Radawnicy, mieliśmy niebywałą okazję się tam znaleźć! A jak do tego doszło?
We wrześniu 2007 roku jeden z mieszkańców Jastrowia, Jerzy Bednarek, zwrócił się do naszej szkoły z prośbą o uporządkowanie pomnika znajdującego się w lesie, nad rzeką Gwdą, kilka kilometrów od Radawnicy. Kiedy tam pojechaliśmy, okazało się, że jest to pomnik poświęcony żołnierzom poległym w styczniu 1945 roku, walczącym o przełamanie Wału Pomorskiego. Znaleźliśmy go w opłakanym stanie. Zapomniany przez wszystkich, tonął w pokrzywach, zupełnie niewidoczny od strony drogi. Postanowiliśmy poznać jego historię, doprowadzić do porządku i otoczyć opieką na przyszłość (opis na stronie: www.spradawnica.pl w zakładce Pomnik w Grudnej).
Wtedy dowiedzieliśmy się o programie prowadzonym przez Centrum Edukacji Obywatelskiej pt. „Ślady przeszłości - uczniowie adoptują zabytki" i postanowiliśmy się do niego zgłosić z projektem pt. „Adopcja pomnika w Grudnej". Zaczęliśmy zbierać informacje o pomniku, nieistniejącej już miejscowości Grudna oraz o Wale Pomorskim. Okazało się, że nasza inicjatywa znalazła uznanie w oczach okolicznych mieszkańców, władz samorządowych, urzędów, instytucji i organizacji lokalnych.
Dziś nasz pomnik znajduje się w pięknym i zadbanym miejscu. A wszystko to dzięki naszej współpracy z Nadleśnictwem Lipka, z inicjatywy którego teren został uprzątnięty. Do samego pomnika można teraz dojść po chodniku, w szpalerze drzew. Zejście jest też bezpieczne - schodami, przy których Nadleśnictwo postawiło balustradę.
Ponadto zebraliśmy mnóstwo informacji o Grudnej w źródłach oraz w wywiadach z najstarszymi mieszkańcami Radawnicy. Być może wieś ta znowu pojawi się na mapach powiatu. Wiemy też, że pomnik stanął tam w 1965 roku i upamiętnia śmierć 97 żołnierzy, a nie - jak dotąd sądzono - 23. Znamy nazwiska poległych, a także ich daty urodzenia i miejscowości, z których pochodzili. Wielu nowych informacji dostarczył nam Roman Chwaliszewski - kierownik Delegatury Pilskiej Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków w Poznaniu.
Zorganizowaliśmy również uroczystość adopcyjną, a w Akcie adopcji zobowiązaliśmy się objąć pomnik stałą opieką, dbać o estetyczny wygląd jego otoczenia, upowszechniać wiedzę na jego temat oraz składać kwiaty i zapalać znicze w rocznice walk - 31 stycznia każdego roku. Udało się nam pozyskać wiele osób, które nasz projekt zainteresował i które postanowiły nam pomóc. Trudno wymienić wszystkich, ale są to przede wszystkim: Nadleśnictwo Lipka, Wojewódzki Urząd Ochrony Zabytków, Starostwo Powiatowe w Złotowie, Urząd Gminy Złotów, Towarzystwo Przyjazna Edukacja, związki kombatanckie, lokalna prasa, mieszkańcy Radawnicy, rodzice dzieci biorących udział w projekcie, Muzeum Ziemi Złotowskiej, nauczyciele i wielu, wielu innych.
Wszystkie nasze działania na bieżąco dokumentowaliśmy, zamieszczaliśmy na stronie internetowej CEO i naszej szkoły, organizowaliśmy wystawy i spotkania. I wreszcie doczekaliśmy się wyjazdu do Warszawy.
Uroczystość, która odbyła się w Sali Koncertowej Pałacu Kultury i Nauki w Warszawie, otworzył dyrektor Centrum Edukacji Obywatelskiej - Jacek Strzemieczny. Podziękował za wspaniałą pracę nie tylko uczniom, ale przede wszystkim ich dorosłym opiekunom, podkreślając, że „to z ich zaangażo-wania wyrasta aktywność dzieci". Następnie zabrała głos minister Ewa Junczyk-Ziomecka z Kancelarii Prezydenta RP, która zaapelowała do władz lokalnych, by tak jak uczniowie adoptują zabytki, zaadoptowały one owoce uczniowskiej pracy z pożytkiem dla całej społeczności lokalnej. Zebranych przywitał również wiceminister kultury Tomasz Merta, który jako współtwórca programu zaznaczył jego najważniejszą zasadę polegającą na współpracy w imię wspólnego zdobywania wiedzy, a nie rywalizacji.

W prezentacji wzięli udział uczniowie i nauczyciele z całej Polski - ponad 400 osób. Województwo wielkopolskie reprezentowały tylko 2 szkoły: ze
Zbąszynia i z Radawnicy. W tym roku wśród uczestników była także młodzież z Niemiec, Czech i Litwy.
Po części oficjalnej rozpoczęły się targi projektów oceniane przez ekspertów, którzy pytali uczniów o to, co sprawiło im największą satysfakcję, skąd wzięli pomysł na realizowane działania i kto ich wspierał. Rozmawiali o trudnościach, jakie młodzi napotkali w trakcie zbierania informacji na wybrany temat, a także o formach prezentacji efektów ich pracy. Dzieci i młodzież z łatwością odpowiadały na pytania ekspertów, podkreślały, że dopiero w trakcie pracy nad projektem poznały swoje miasto czy wieś, nawiązały kontakty z mieszkańcami, odwiedziły ważne miejsca związane z historią lokalną.
Eksperci chwalili uczniów za pomysłowość, wiedzę i umiejętności. Docenili znajomość faktów, ale podkreślali również rolę wyobraźni. Dzielili się opi-niami na temat konkretnych projektów, opowiadali o tym, co najbardziej ich zainteresowało. Nie zapomnieli również pochwałach dla opiekunów młodych odkrywców. Wszyscy zgodzili się, że prawdziwymi ekspertami są uczniowie. Po panelu ekspertów wręczone zostały nagrody książkowe i dyplomy. Wszyscy uczestnicy otrzymali broszurę z grami terenowymi po Warszawie przygotowaną
specjalnie na tegoroczną uroczystość, oraz Literacki Atlas Polski wydany w formie przewodnika.
Mogliśmy uczestniczyć w tym niezwykłym wydarzeniu dzięki wsparciu Starostwa Powiatowego w Złotowie oraz wójta gminy Złotów. Prezentując nasz projekt na szczeblu centralnym byliśmy bardzo dumni i szczęśliwi. Przy okazji zwiedziliśmy stolicę. Byliśmy w Zamku Królewskim, Wilanowie, widzieliśmy Kolumnę Zygmunta, pomnik Syrenki, Małego Powstańca, Barbakan, Grób Nieznanego Żołnierza, a nawet warszawskie ZOO.

Praca nad projektem była dla nas wspaniałym doświadczeniem i niezwykłą przygodą. Teraz przekazujemy ją klasom młodszym, a wszystkim, którzy nam pomagali - jeszcze raz serdecznie dziękujemy.
Na marginesie.....Liczba uczniów pracujących nad projektem wciąż wzrastała. Od 5 w początkowym okresie, przez 20 w czasie uroczystości adopcyjnej, aż do 35 w fezie końcowej. Czuwało nad nimi 3 opiekunów: Małgorzata Wojtkiewicz, Mariola Gliniecka i Karol Wielgus. W Warszawie projekt prezentowało 5 uczniów: Cezary Kołodziej, Dawid Polus, Dawid Zych, Dariusz Zajler oraz Mateusz Kuich wraz z opiekunem Mariolą Gliniecką